حمایت های مالی و غیرمالی، پایه و اساسی برای توسعه اکوسیستم استارت آپی کشور

غلامی در بیان مشکلات اساسی در زمینه‌ی کسب و کارهای نوپای بخش کشاورزی کشور ادامه داد: « اما با وجود این پتانسیل بالا، اتفاقات خوب در زمینه کشاورزی آنقدر نیست که ما به کشوری تبدیل شویم که حرف اول را در کشاورزی دنیا بزند، بنابراین ما نیاز داریم که یک تحولی در زمینه کشاورزی در ایران صورت بگیرد. ریشه این مشکلات درسطح خرد و در زمینه کسب وکارها نوپا که مخاطبان ما در شتابدهنده محسوب میشوند را اینگونه شناسایی کرده ایم: اولین مشکل ما تیم و تیم سازی است. افراد علاقه مندی که فعالیت های خوبی دارند اما تیم‌های خوبی نمیسازند. تیمسازی به آموزش نیاز دارد. و ما در شتابدهنده ها تلاش میکنیم تا افراد تیمسازی درستی داشته باشند. یک تیم خوب میتواند یک ایده بد را یا تغییر دهد یا متوجه نامناسب بودن ایده شود. اما یک تیم بد میتواند یک ایده خوب را از بین ببرد. دومین مشکل ما موضوع تشخیص درست نیاز است. تشخیص درست نیاز میتواند مدل کسب وکاری ما را معین کند. اگر نیاز به درستی تشخیص داده شود و تمام بخش های آن تحلیل شود، نوشتن طرح کسب وکار و شروع آن کار سختی نخواهد بود. سومین مشکل ما ارائه راه حل مناسب برای نیاز تشخیص داده شده است. راه حل ها باید علاوه بر حل مشکل، اقتصادی نیز باشند. راه حلی که اقتصادی نباشد نمیتواند scale شود و به یک کسب وکار تبدیل شود. بنابراین درنظر گرفتن این نکته ضروری است ».
وی ادامه داد: « یک کارآفرین موفق باید تمام این مراحل را طی کند تا از یک ایده به کسب وکار برسد. کارآفرین بودن امری انتسابی نیست. و مطالعات نشان میدهد میتوان کارآفرین بودن را آموزش داد و اگر طبق یک متد مدون این موضوع آموزش داده شود هرکسی میتواند یک کارآفرین موفق باشد ».
ایشان با تاکید بر نقش مهم شتابدهنده‌ها در توسعه‌ی کارآفرینی کشور افزود: « در اینجاست که نقش شتابدهنده ها بیشتر نمایان میشود شتابدهنده ها علاوه بر حمایتهای مالی، حمایتهای دیگری مانند فراهم آوردن فضای کار، ارائه آموزشهای لازم و منتورینگ، در اختیار قرار دادن شبکه شتابدهنده و… نیز ارائه میدهند و کمک میکنند تا تیم از دارایی‌های خود بهترین استفاده را داشته باشد. شتابدهنده ها با سرمایه گذاری خطرپذیر و ادبیات آن آشنا هستند. شتابدهنده ها در سرمایه گذاریشان با تیم ها در مقدار کوچک و معقولی شریک میشوند این سبب میشود تا شتابدهنده دلسوزی بیشتری نسبت به آن ایده داشته باشد و خود را در کنار تیم ببینند و تیم را صرفا به عنوان منبع درآمد نمیبیند. شتابدهنده ریسک سرمایه گذاری بر روی ایده ها را میپذیرد زیرا همانطور که میدانیم بسیاری از استارت آپ ها در همان سالهای اول شکست میخورند و درصد موفقیت بالایی ندارند باید این عدد را بپذیریم و وارد این اکوسیستم شویم. شتابدهنده ها میتوانند تا حدودی این درصد را کاهش دهند و باعث موفقیت استارت آپ ها شوند ».
باقری مدیرعامل شتابدهنده بندالب در جریان مراسم افتتاحیه استارتاپ ویکند مجازی کشاورزی و سلامت هوشمند گفت: « اگر بخواهیم یک کسب وکاری را راه اندازی کنیم، رشد بالای علمی کشور فرصت خوبی برای شکل دهی کسب وکار است. برای شکل گیری یک کسب وکار خوب علاوه بر ایده و طرح خوب به تجربه صنعت نیاز است. در دانشگاه ها تجربه کار و تجربه صنعتی آموزش داده نمیشود. دررشته های تخصصی دروس کسب وکاری آموزش داده نمیشود. پس بدون آموزش انتظار ورود به بازار سخت میشود ».
باقری با تاکید بر داشتن نگاه بازاری در شکلدهی ایده‌ها افزود: « برای شکل دهی ایده باید نگاهمان به بازار باشد. اینکه چه مشکلی را شناسایی کرده ایم که باید برای آن طرح یا ایده ارائه دهیم. سپس بررسی کنیم که به این مشکل و نیاز در حال حاضر چگونه پاسخ داده میشود و اینکه راه حلی که قرار است ارائه شود چه مزیتی نسبت به روشهای جایگزین دارد. این ها تمام مواردی است که باید در پروراندن طرح و ایده به آن توجه کرد ».
باقری همچنین با اشاره به نقش نوآوری در ایجاد کسب و کارهای نوپا گفت: « ۹۷ درصد کسب وکارها در سطح جهانی کپی هستند و ۳ درصد نوآوری بیشتر وجود ندارد. پس نیازی به ارائه نوآوری و یک راه حل بسیار نوآورانه لب مرز علم نیست. نوآوری باید در درون خود ما ایجاد شود. نیاز کشور من امروز نیاز یک کشور جهان اول نیست. پس باید براساس نیاز خودمان یک راه حل نوآورانه ارائه میدهم. در نهایت در بهترین حالت اگر بتوانیم کپی های خوبی از نمونه های موفق جهانی باشیم، توانسته ایم بخشی از نیاز خودمان را رفع کنیم ».
وی ادامه داد: « نکته دیگری که مورد توجه است این است که نیازی که ما میخواهیم رفع کنیم چقدر خواهان دارد. نباید کاری را با صرف هزینه بالا شروع کنیم اما در نهایت متوجه شویم که بازار مناسبی در ایران ندارد و این مشکلی است که بسیاری از استارت آپ های ما دارند. پس همواره باید نگاهمان به بازار باشد. بازار به ما برای ادامه فیدبک میدهد ».
ایشان در ادامه در بیان یکی از مشکلات اصلی در بخش صادرات کشاورزی گفت: « یکی از دلایل وارادات بالا در مقابل صادرات کم در حوزه کشاورزی این است که با وجود محصولات خوب در کشور، بسته بندی مناسبی نداریم. محصولات ما قبل از رسیدن به مقصد از بین میروند و ضایعات زیادی دارد. این موضوع یک نیاز در حوزه کشاورزی است که بر روی بسته بندی‌های نوین کار کنیم که سبب افزایش ماندگاری محصول میشود ».
باقری در پایان سخنانش افزود: « میتوان اقدامات دنیا در این مسائل را مورد توجه و بررسی قرار داد و این راه حل ها را برای کشور بومی سازی کرد. شاید در برخی از مسائل نیازها متفاوت باشد اما در خصوص مسائل مشابه میتوان الگوبرداری و بومی سازی کرد و سپس با دانش خود آن را تکمیل کنیم ».
فریدوند مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران در جریان مراسم افتتاحیه استارتاپ ویکند مجازی کشاورزی و سلامت هوشمند با تاکید بر نقش اساسی بحث تامین مالی در حوزه فناوری گفت: « بحث تامین مالی حوزه فناوری یکی از پایه ها و اساس توسعه آن حوزه است. با توجه به اهمیت حوزه کشاورزی و علی رغم ظرفیت بالای کشور در این حوزه، خیلی به آن پرداخته نشده است. از طرفی شاهدیم که کل دنیا کشاورزی و صنایع غذایی به سمت هوشمندی و حداکثر استفاده از منابع و ظرفیتها پیش میرود. ما در مجموعه صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران، این است که بتوانیم با ابزارهای مالی ای که در اختیار داریم و شناختی که از طرح ها حاصل شده است به افراد کمک کنیم. در بحث طرح و حوزه هایی مرتبط با توسعه محصولات بازار خیلی مهم است این نگاه در صندوق دانشگاه تهران نیز وجود دارد.قبل از تامین مالی محصول و شرکت ها، بازار آن محصول را نیز مورد توجه قرار میدهیم ».
فریدوند در بیان خدمات اصلی صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران ادامه داد: « صندوق دانشگاه تهران از سال ۸۹ تاسیس شد و ماموریت آن به طور خلاصه سرمایه گذاری و تامین مالی در حوزه دانش بنیان و فناور است. صندوق ۴ خدمت اصلی را ارائه میدهد که شامل صدور انواع ضمانت نامه با شرایط تسهیل شده برای قراردادهای شرکت های دانش بینان و فناور، پرداخت انواع تسهیلات (سرمایه در گردش، قرض الحسنه، لیزینگ، خرید دین و….) با نرخ های ترجیحی به شرکت های دانش بنیان و فناور و مشارکت و سرمایه گذاری خطرپذیر در طرح های دانش بنیان و فناور با ارزش افزوده بالا، ارزیابی شرکت ها و طرح های دانش بنیان و فناور، کارگزار مالی سازمان ها و نهادهای حامی حوزه فناوری کشور جهت اهرمی کردن و تخصیص بهینه منابع به متقاضیان فعال در این حوزه میباشد».
وی افزود: « یکی از ابزارها برای شرکت های نوپا که در مراحل اولیه خود هستند سرمایه گذاری از جنس سرمایه گذاری خطرپذیر است. امری که واقعا در کشور ما خیلی شکل نگرفته بود و در چندسال اخیر روی این موضوع بسیار کار شده است. سرمایه گذاری خطرپذیر با مسائل و مشکلاتی از جنس حقوقی، مالی و بحث های قانون تجارت رو به رو است. برای برخی از طرح ها مسیر دیگری به غیر از این مسیر سرمایه گذاری خطرپذیر نمیتوان تعریف کرد. برای این امر ما باید وارد بخش مدیریتی شرکت شویم با این وجود تمام تلاش ما این است که دخالت های ما حداقلی باشد و مانع رشد و فعالیت شرکت نشویم. یکسری از سرمایه گذاری از جنس زیرساختی و بلندمدت و با نگاه کمک به استارت آپهاست. اعتقاد ما بر این است که اگر در مجموعه ای سرمایه گذاری کردیم باید تمامی توان، کمک و تلاش ما برای رشد آن شرکت اتفاق بیافتد ».
فریدوند با اشاره به اینکه یکی از مشکلات صاحبان ایده موضوع ارائه خوب طرح‌هایشان است بیان داشت: « تیم ها باید توانمندی ارائه آنچه دارند را داشته باشند. در طرح های ارائه شده شاهدیم که بحث های فنی و محصول به خوبی پوشش داده شده اما نگاهی به بازار و مباحث مالی و اقتصاد آن محصول نشده است. سرمایه گذار اگر از انتفاعی نداشته باشد در طرح سرمایه گذاری نمیکند. این مبحث از حوزه گرنت ها و حمایتهای مالی مجزا است ».
ایشان همچنین با اشاره به نوع سرمایه‌گذاری co invest بر روی طرح‌ها ادامه داد: « اتفاق مثبتی رخ داده و این است که اگر در سرمایه گذاری بر روی طرح ها به جمع بندی برسیم میتوانیم شبکه نهادهای مالی را نیز در کنار خودمان داشته باشیم. در حال حاضر سرمایه گذاری بر روی طرح ها از طریق co invest با صندوق های دیگر روی داده است. بدین معنا که برای سرمایه گذاری بر روی یک طرح به جمع بندی رسیده ایم و سپس یک صندوق دیگر را در کنار خودمان آوردیم که هم از آن ها بخشی از منابع را تامین کنیم و هم ریسک سرمایه گذاری را تا حداقل ممکن کاهش دهیم ».
ایشان در پایان افزود: «بنا به ماهیت دانشگاه تهران که به عنوان یک دانشگاه ملی در کل کشور شناخته میشود، ما هم سعی کردیم صندوق دانشگاه تهران نیز محدود به استان تهران نباشد اگر خدمات ما میتواند در سایر استانها نیز فعال شود سعی کردیم خدمات ارائه دهیم مانند استان اردبیل، آذربایجان غربی، مرکزی، قم ، اصفهان و بقیه استان ها. حتی در برخی از این استان ها ما دفتر همکاری نیز تاسیس کرده ایم. ما در صندوق دانشگاه تهران به عنوان بازوی مالی و اعتباری و سرمایه گذاری پارک کنار شما هست تا طرح های ارائه شده در این رویداد را در مسیر همکاری و حمایت قرار دهد».