استراتژی ناجی

در یک نگاه کلی، پایداری کسب و کارهای کوچک با خوش‌بینی چندانی همراه نیست تا جایی که اغلب کارآفرینان بالقوه از سرمایه‌گذاری‌های جدید مرتبط با شرکت‌های نوپا صرف نظر می‌کنند. با توجه به نرخ بالای خروج از کسب و کارها، به نظر می‌رسد که تأسیس یک استارتاپ گزینه مناسبی برای سود‌دهی مالی نباشد. با این وجود جالب است بدانید که سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا، از فرصت بی‌نظیری برای بازگشت سرمایه با بازده بالا برخوردارند.

در بررسی طول عمر شرکت‌های نوپا عنوان شده است که در بازه زمانی ۱ تا ۳ سال اول بعد از تأسیس استارتاپ، ۴۴ درصد آن‌ها با شکست مواجه می‌شوند. بنابراین دقت به مفاهیم مرتبط با TRL و توجه به دره مرگ برای حیات استارتاپ‌ها ضروری به نظر می‌رسد چرا که این مفاهیم از بزرگترین موانع پایداری استارتاپ‌ها و به علت شکاف بین صنعت و دانشگاه در TRLهای میانی می‌باشند. برای درک این مفهوم ایده‌ای را در نظر بگیرید که در دانشگاه شکل گرفته و از حمایت دانشگاه در TRLهای پایین‌تر برخوردار است و همزمان با رشد این فناوری از جذابیت آن برای دانشگاهیان کاسته می‌شود. از سوی دیگر، صنایع اغلب ریسک گریزند و خواهان همکاری در شرایطی هستند که به زودی به سود برسند و بر همین اساس ترجیح صنایع همکاری در TRLهای بالاتر می‌باشد.

با این حال، هدف از تحلیل آمار شکست استارتاپ‌ها، دلسرد کردن کارآفرینان نوپا نیست بلکه هدف این ارقام کمک به کسب‌وکارهای کوچک برای کسب بینش ارزشمندی است که کارآفرینان را مجاب می‌کند تا با دریافت توصیه‌های عملی از کارشناسان صنعت و کارآفرینان موفقی که فرایند خروج را دنبال کرده‌اند به ابزار لازم برای ایجاد یک استراتژی خروج موفق، مجهز شوند. اگرچه گمان می رود که راه‌اندازی یک استارتاپ برای کارآفرینان نوعی بخت‌آزمایی محسوب شود اما اگر با نگاهی دقیق‌تر بررسی کنیم خواهیم دید که این فرایند یک ریسک حساب شده است و کارآفرینان می‌توانند با موفقیت آن را مدیریت کنند.

اگر به تازگی سفر استارتاپی خود را شروع کرده‌اید باید به این نکته توجه کنید که زمانی که یک استارتاپ تأسیس می‌شود، چالش‌های زیادی وجود دارد که باید به ناچار با آن‌ها روبرو شد. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران بالقوه در ابتدای مسیر استارتاپ‌ها تمایل دارند در جریان برنامه‌های بلندمدت شما باشند. از سوی دیگر برنامه‌های خروج باید در ذهن شما کاملا واضح باشد چراکه همین استراتژی‌ها نحوه اداره شرکت را به شما دیکته می‌کنند. به هر حال چه به دنبال فروش در پنج سال آینده باشید چه در پنجاه سال، داشتن یک برنامه ضروری است. البته این موضوع که بنیان‌گذاران و حامیان مالی آنها همیشه رویای موفقیت‌های بزرگ را در سر می‌پرورانند قابل درک است اما واقعیت این است که استارتاپ‌ها یک خطر ذاتی برای شکست دارند و بنابراین هوشمندانه‌تر است اگر صادقانه ظرفیت و محدودیت‌های استارتاپ خود را ارزیابی کرده و شرایط زندگی همه سهامداران خود را در نظر بگیرید.

با بررسی استارتاپ‌ها اینطور به نظر می‌رسد که استراتژی خروج، اغلب در هیجان شروع یک سرمایه‌گذاری جدید نادیده گرفته می‌شود، در حالی که راهبردی حیاتی برای هر ایده سرمایه‌گذاری است. نقل قولی در میان دریانوردان وجود دارد که می‌گوید: « به بهترین‌ها امیدوار باش، برای بدترین‌ها برنامه داشته باش و از هیچ چیزی در این میان غافلگیر نشو». شبیه به همین ضرب‌المثل در دنیای پویای سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی نیز مطرح است، یعنی زمان‌بندی بازار فقط به دانستن زمان ورود محدود نمی‌شود، بلکه زمان خروج نیز به همان اندازه مهم است.

در حوزه سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی، مدیریت ریسک یک جنبه محوری است که سرمایه‌گذاران نمی‌توانند از آن چشم‌پوشی کنند. استراتژی خروج کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را تضمین می‌کند. این رویکرد با این اصل اساسی مطابقت دارد که همه سرمایه‌گذاری‌ها آنطور که انتظار می‌رود به نتیجه نمی‌رسند، و بنابراین، داشتن یک استراتژی خروج از پیش تعریف‌شده می‌تواند از سرمایه در برابر رکودهای پیش‌بینی نشده محافظت کند. از دیدگاه یک سرمایه‌گذار خطرپذیر، استراتژی خروج یک رویکرد برنامه‌ریزی شده برای خروج از سرمایه‌گذاری در یک شرکت نوپا است و تعیین می‌کند که سرمایه‌گذار خطرپذیر چگونه به بازگشت سرمایه خود پی خواهد برد. این در حالیست که کارآفرینان دیدگاه متفاوتی دارند. استراتژی خروج برای آن‌ها چشم‌اندازی برای مسیر آینده سرمایه‌گذاری‌، از جمله اهداف بالقوه خرید یا عرضه‌های عمومی ارائه می‌دهد.

در بیانی دیگر می‌توان گفت استراتژی خروج یک طرح احتیاطی است که توسط یک سرمایه‌گذار، تاجر، سرمایه‌گذار خطرپذیر یا صاحب کسب و کار برای انحلال موقعیت در یک دارایی مالی یا واگذاری دارایی‌های تجاری مشهود پس از برآورده شدن یا فراتر رفتن از معیارهایی معین اجرا می‌شود.

لازم به ذکر است که استراتژی خروج فقط فروش یک کسب و کار نیست بلکه طرحی است که به صاحب کسب و کار بینشی مرتبط با ارزشی که ایجاد کرده است می‌دهد و از طرفی برای به حداکثر رساندن این ارزش و آینده‌ای روشن برای کسب و کار، الهام بخش خواهد بود. نداشتن استراتژی خروج موجب دشواری در جذب سرمایه‌گذار، عدم آمادگی برای مواجهه با تغییرات بازار، اختلاف در اهداف ذینعان و افزایش ناکارآمدی، تعارض بین بنیان‌گذاران و افزایش ضرر در صورت شکست می‌شود و به بقای استارتاپ‌ها ضربه می‌زند.

با توجه به آنچه گفته شد پی می‌بریم که ایجاد یک استراتژی خروج موفق گامی مهم در تضمین موفقیت و رشد بلندمدت استارتاپ شما خواهد بود. در پارک‌مگ‌های بعدی شما را با انواع مختلف استراتژی‌های خروج و عوامل کلیدی موثر بر خروج موفق آشنا خواهیم کرد.

ترجمه و تولید محتوا: احترام السادات خاتمی نژاد؛ کارشناس روابط عمومی پارک علم و فناوری دانشگاه تهران

طراح: مهسا علی آقا؛ کارشناس روابط عمومی پارک علم و فناوری دانشگاه تهران