نقش آفرینی پژوهشگاه نیرو، راه حل مشکل دره مرگ

دکتر محمدصادق قاضی‌زاده؛ ریاست پژوهشگاه نیرو ۳ عنصر فناور، تأمین کننده مالی و پوشش دهنده ریسک را از عناصر مهم در پژوهشهای منجر به تجاری سازی دانست.
دکتر قاضی‌زاده تاکید کرد برای توانمند شدن در صنایع برق و نفت، باید توانمندی‌ها متکی به ظرفیتهای داخلی باشد و برای آینده طرح ریزی کرد. وی ضمن اشاره به اینکه صنعت برق از صنایع زیرساختی در کشور محسوب می شود، بیان کرد: در صنعت برق با چندین چالش مواجه هستیم. در این صنعت تعاملات متفاوت است و ابعاد آن از نظر مالی وسیع است از اینرو شرکت‌های فناور اروپا به علت این ابعاد حاضر نیستند ریسک آن را بپذیرند.
رئیس پژوهشگاه نیرو، صنعت برق را صنعتی دولتی و تصمیم‌گیری در این صنعت را متاثر از تصمیمات مدیران دانست و این نکته را خاطر نشان کرد: ” پژوهشگاه نیرو ارتباط نزدیکی با دانشگاهها و در عین حال انعطاف پذیری خاصی دارد.”
دکتر قاضی‌زاده ضمن اشاره به طراحی ابزارهای مناسب توسط پژوهشگاه طی سال‌های گذشته گفت: بدین ترتیب پژوهشگر رویکرد خود را تعیین کرده است که نقش‌آفرینی جدیدی داشته باشد.
وی در ادامه سخنان خود گفت: ” از نگاه ما، در رویکرد جدید زیست بوم، بسیج منابع جایگزین تخصیص منابع می‌شود. در این زیست بوم به ۲ سمت عرضه و تقاضا و نقش آفرینی توجه شده است؛ نقش آفرینی در اینکه عرضه تقویت و تقاضا تحریک شود و عناصر مورد نیاز به صورت جامعی پوشش داده شود لذا ضروری است در طراحی زیست بوم به همه عناصر توجه شود.”
دکتر قاضی زاده؛ نقش آفرینی پژوهشگاه نیرو را راه حل مشکل شکاف نوآوری یا دره مرگ دانست و افزود: برطرف کردن این مشکل از طریق تحلیل ریسک امکانپذیر است.
دکتر محمد صالح اولیا؛ معاون تحقیقات و منابع انسانی وزارت نیرو هدف این رویداد را، تکمیل چرخه ایده به محصول و ارائه محصول به بازار دانست و گفت: از هر ۱۰۰۰ ایده تنها یک ایده به مرحله تجاری سازی و بازار می رسد.
دکتر اولیا با بیان اینکه تاکنون ۳۵ نمونه و طرح تحقیقاتی به نتیجه رسیده است، یادآوری کرد: ” پس از تولید محصول، پذیرش بازار و حتی خدمات پس از فروش کار دشواری است.”
ایشان در ادامه به سختی‌ها و استمرار در حوزه پژوهش اشاره کرد و اظهار داشت: اما در نهایت تجاری سازی تعیین کننده است. چون ارزشی که ایده و محصول خلق می کند در بخش نهایی یعنی بخش تجاری سازی تعیین کننده است. ورود به بازار به لحاظ مالی ارزشمند است.
دکتر اولیا این نکته را خاطر نشان کرد: ” محصولی که توانسته گام‌های آخر را طی کند، زمانی می‌تواند در خدمت جامعه قرار گیرد که تجاری‌سازی شده باشد.” ایشان در تاکید کرد: ” از اینرو نیازمند طراحی مکانیزمی هستیم که پژوهشگر را در مسیری هدایت کند که محصول با اطمینان به بازار برسد.”
معاون تحقیقات و منابع انسانی وزارت نیرو با پرداختن به نگاه اکوسیستمی و زیست بومی به نوآوری و فناوری، از عناصر این سیستم اعم از مصرف کننده محصولات فناورانه، پژوهشگاه نیرو که وظیفه تولید و عرضه کننده ایده و تحقیق و فناوری، صندوقهای نوآوری، پارک علم و فناوری و … یاد کرد.
دکتر اولیا ضمن اشاره به تلاش‌ برای برقراری نظم بیشتر در این اکوسیستم گفت: در این فضا باید مواردی تقویت و برخی موارد نیز اضافه شود تا فرایند تبدیل ایده به محصول و بازار بهتر انجام شود. وی افزود: این سیستم بر پایه عملکرد عناصر درون و برون سیستمی فعال است و دانشگاهها، مراکز پژوهشی، درون صنعت، نهادهای مالی و پشتیبان به عنوان تسهیل کنندگان عناصر در اکوسیستم محسوب می‌شوند.
ایشان حضور داوطلبانه عناصر را از ویژگی‌های مهم اکوسیستم برشمرد و بیان کرد: احساس کسب ارزش از تبادلات بین عناصر، سبب تمایل به حضور در این اکوسیستم و زیست بوم می‌شود. در کنار هم قرار گرفتن و تعامل بازیگران این اکوسیستم با یکدیگر برایشان سودمند است.
دکتر اولیا با تأکید بر ضرورت استفاده از خدمات مشاوره ای تعاملات با نهادهای مالی و پشتیبان برای تجاری سازی طرح یادآور شد: به استاندارد در صنعت تولید محصولات هم باید توجه شود.
دکتر مسعود تقوایی؛ مدیر کل دفتر تحقیقات و توسعه فناوری شرکت توانیر بی توجهی به کاربست پژوهشی را علت بی ثمر شدن هر پژوهش در صنعت دانست و گفت: پژوهش صنعت نوعی کارگروهی است و عدم تلاش برای بهره برداری از آن، اتلاف وقت و هزینه است.
ایشان با اشاره به اینکه موسسات تخصصی از بودجه دولتی استفاده می کنند، اظهار داشت: این موسسات مالکیت گرا هستند و عمدتا تحقیقاتی را انجام می دهند که مشکلات موضوعی را دنبال کنند و در نهایت به تجاری سازی پژوهشهای کاربردی منجر شود. این از موضوعات مهمی است که پژوهشگاه نیرو دنبال می کند.
دکتر تقوایی ضمن یادآوری این نکته که اقتصاد امروز جهان به نوعی از منابع زیرزمینی و صنعت فاصله گرفته است، بیان کرد: امروزه رشد چشمگیر مراکز تحقیقاتی را باید پذیرفت اما چرخه ناکامل پژوهش باید کامل شود و دستاوردهای پژوهشی به برطرف کردن مشکلات جامعه من منجر شود.
مدیر کل دفتر تحقیقات و توسعه فناوری شرکت توانیر تاکید کرد: امروزه در همه جای دنیا ۳۰ تا ۴۰ درصد محصولات صادراتی از فرآورده های حاصل تجاری سازی محصولات پژوهشی است. بنابراین نمی توان تجاری سازی را از محصولات دانش بنیان جدا کرد.
ایشان این نکته را نیز مورد توجه قرار داد: ” صنایع در صورتی حاضر به سرمایه گذاری است که یافته های پژوهشی نیاز آنها را برطرف کند. در بهترین شرایط از هر ۱۰۰ ایده ۵ تا ۶ محصول تجاری سازی شود. می توان گفت حرکت رو به جلو است.”
دکتر تقوایی ضمن نگاهی به چشم انداز دانشگاه‌های مهم دنیا در قرن ۲۱ بیان کرد: افزایش درآمد حاصل از محصولات تجاری سازی بیش از درآمد شهریه دانشجویی است. همین امر سبب می‌شود پژوهشگاه نیرو، حرکت به سمت تجاری‌سازی را از الویت‌های خود قرار دهد. پژوهشگاه نیرو در سال ۹۹ ،۱۲۰۰ اولویت تحقیقاتی را تعیین کرد که از این تعداد حدود ۶۰۰ طرح تحقیقاتی مصوب شد و تعدادی به تجاری سازی منجر شد.
ایشان به ضرورت سازوکاری برای تسریع روند تجاری‌سازی اشاره کرد و گفت: اهمیت آن به حدی است که باید مراکز R&D ایجاد شود.